του Απόστολου Κόλκα*
Η 19η Μαϊου είναι ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού . Ημέρα Μνήμης των 353.000 θυμάτων της που ζητούν δικαίωση . Κάθε χρόνο αυτές τις ημέρες οργανώνονται σε όλη την Ελλάδα εκδηλώσεις για την ημέρα αυτή . Δυστυχώς για πολλά χρόνια οι εκδηλώσεις αυτές όσο και οι οργανώσεις-σύλλογοι που τις διενεργούσαν , πέρα από λίγες εξαιρέσεις, εξυπηρετούσαν κομματικά-πολιτικάντικα συμφέροντα . Όχι απαραίτητα για το συμφέρον της ανώτατης πολιτικής ελίτ της χώρας αλλά και για θέσεις σε διοικητικά συμβούλια συλλόγων και δομών εκπροσώπησης του Ποντιακού Ελληνισμού , θέσεις δημοτικών και περιφερειακών συμβούλων κλπ . Έτσι σε πολύ μεγάλο βαθμό πλέον αρκετοί σύλλογοι και σωματεία έμειναν στη μονοκαλλιέργεια της λύρας και των τραγουδιών ως μοναδικό παράδειγμα της Ποντιακής Παράδοσης . Ο Ποντιακός Ελληνισμός όμως δεν είναι μόνο αυτό , είναι και αυτό αλλά είναι και πολλά άλλα . Επιστήμες , τέχνες , γράμματα , οικονομία , γαστρονομία , πολεμιστές είναι μόνο μερικά από αυτά τα οποία έχει προσφέρει ο Ποντιακός Ελληνισμός στην περιοχή και την υφήλιο .
Στο κείμενο αυτό θα προσπαθήσω να δώσω μια εναλλακτική πρόταση , μια άλλη οπτική για το πως οι Ποντιακοί Σύλλογοι και ειδικότερα οι Ποντιακές Νεολαίες μπορούν να προωθήσουν το Ποντιακό Ζήτημα , να το γνωρίσουν οι νέοι και οι νέες της χώρας και έξω από τα «στεγανά» της λύρας και του τραγουδιού .
Πρόσφατα στις κινηματογραφικές αίθουσες παιζόταν η βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του Τζ.Ρ.Ρ Τόλκιν δεύτερη ταινία της τριλογίας «Χόμπιτ. Η ερημιά του Νοσφιστή».Η οποία μάλιστα έκανε και μεγάλη εισπρακτική επιτυχία .
Οι νάνοι ήρωες επιλέγουν ότι δεν αντέχουν άλλο να ζουν στη λήθη και στη κακουχία αλλά θα παλέψουν με κάθε τρόπο να επιστρέψουν και να ζήσουν στην Πατρίδα τους ,που τους την άρπαξε ο Θάνατος και η Φωτιά-ο Δράκος Νοσφιστής . Οι νάνοι αυτοί δεν είναι πολλοί , είναι μόλις δεκατρείς και μάλιστα δεν είναι ούτε οι πιο έξυπνοι , ούτε οι πιο σοφοί αλλά ούτε και οι καλύτεροι ρήτορες ή πολεμιστές της φυλής τους .Αυτό που τους ενώνει και τους κάνει να πάρουν αυτή την απόφαση είναι ο άσβεστος πόθος για την χαμένη τους Πατρίδα .Ξεκινούν λοιπόν τον αγώνα τους . Στο δεύτερο μέρος της τριλογίας οι Νάνοι κατορθώνουν να διεισδύσουν στη παλιά τους πόλη και αντικρίζουν τον όλεθρο και τη καταστροφή-γενοκτονία που προκάλεσε ο Δράκος στο άλλοτε ακμάζων βασίλειο τους με μοναδικό σκοπό να εκμεταλλευτεί τον πλούτο τους . Αμέσως ήρθε στο μυαλό μου στην μαρτυρική μας Κύπρο και στους ανθρώπους που μετά από 40 χρόνια είδαν τις περιουσίες τους στα Κατεχόμενα αλλά και στα συναισθήματα για την Πρώτη Λειτουργία της Παναγίας Σουμελά της Τραπεζούντας μετά από 88 χρόνια .
Οι Νάνοι του Τόλκιν αντικρίζουν την κατεστραμμένη από τη φωτιά και το θάνατο πατρίδα τους .
Ο Τόλκιν στο ποίημα – τραγούδι που έγραψε στο βιβλίο «Χόμπιτ» αναφέρει σε ελεύθερη μετάφραση για την έλευση του Δράκου στη πόλη των Νάνων : «..Το βουνό βγάζει καπνούς κάτω από το φεγγάρι , οι νάνοι άκουσαν το χτύπημα των βημάτων του χαμού τους , το έσκαγαν από το κάστρο τους για βρουν τον θάνατο , κάτω από τα πόδια του κάτω από το φεγγάρι. Μακριά εκεί στα βλοσυρά ομιχλώδη βουνά , σε μπουντρούμια βαθιά και σε σπήλαια σκοτεινά , πρέπει να πάμε πριν το τέλος της ημέρας , Να κερδίσουμε πίσω τις άρπες και το χρυσό μας από αυτόν(τον Δράκο) «. Η πόλη των Νάνων , η Έρεμπορ ήταν μια πλούσια και πανέμορφη πόλη , πρωτεύουσα του Βασιλείου κάτω από το Βουνό όπου ευημερούσαν οι κάτοικοι της , μετά την έλευση του Δράκου η φωτιά και ο θάνατος άφησαν πίσω τους μόνο ερείπια .
Ένα παραδοσιακό Ποντιακό τραγούδι αναφέρει :
«Εκάεν και το Τσιάμπασιν/κι επέμναν τα τουβάρεα γιάρ γιάρ αμάν/
κι επέμναν τα τουβάρεα γιάρ γιάρ αμάν./Ερρούξαν σο γουρτάρεμαν/
τ΄ Ορντούς τα παλληκάρεα γιάρ γιάρ αμάν/και εν΄ ερρούξαν σο γουρτάρεμαν/τ΄ Ορντούς τα τσαναβάρεα γιάρ γιάρ αμάν./
Βάι εκάεν κι εμάνίεν τ΄ Ορντούς το παρχάρ,/εκεί άλλο ‘δέν κι επέμνεν,/ μαναχόν σαχτάρ!/…»
Απόδοση στη νεοελληνική :
Εκάψαν και το Τσάμπασι , Απόμειναν ερείπια κι οι τείχοι.Τι κι αν έτρεξαν τα παληκάρια της Ορντούς να το γλυτώσουν…
Πάει, κάηκε, παρανάλωμα έγινε , της Ορντούς το παραδείσιο πάρκο
Τίποτα δεν απόμεινε εκεί , Στάχτη και μόνο στάχτη! .
Μία έξυπνη πολιτική ελίτ της χώρας θα έφτιαχνε μια επιτροπή και θα της ανέθετε το έργο να παρουσιάσουν μια διασκευασμένη θεατρική παράσταση ή και κινηματογραφική ταινία του » Χόμπιτ» με θέμα τον Ελληνισμό του Πόντου .
Ίσως οι νέοι που παλεύουν μέσα από του συλλόγους να διατηρήσουν τη ζωντανή τη παράδοση του Πόντου να μπορέσουν να ξεφύγουν από τα «στεγανά» δεκαετιών. Οφείλουν να δημιουργήσουν πρωτότυπες δράσεις που θα διεθνοποιήσουν το Ποντιακό Ζήτημα .Να παρουσιάσουν ολόκληρο το μεγαλείο του Ποντιακού Ελληνισμού και να μην αναλώνονται μόνο σε εθιμοτυπικά γλέντια ,να εκφράσουν την Τραγικότητα του Πόντου και το μέλλον που η πανάρχαια ταυτότητα και κληρονομιά του Πόντου δίνει στην Ευρώπη , όπως την είχε εκφράσει ο Βησσαρίων ο Τραπεζούντιος .
Μέχρι τότε εμείς θα αγωνιζόμαστε μαζί για να επικρατήσει η Ζωή ενάντια στον Θάνατο . Να αναδείξουμε το Τουρκικό Πρόβλημα και να ζητήσουμε τη λύση του με την εξέλιξη της Τουρκίας σε Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Ανατολίας με ίσα δικαιώματα για όλους τους Λαούς , τις Γλώσσες και τις Θρησκείες της Ανατολίας .
Η αρχή του επανανθρωπισμού της περιοχής μας και της Ευρώπης θα αρχίσει με την Καθιέρωση της 19ης Μαϊου ως Ευρωπαϊκή Ημέρα Μνήμης όλων των θυμάτων του Κεμαλισμού .
Ο Απόστολος Κόλκας είναι φοιτητής Ιατρικής , μέλος της ομάδας πολιτών Ευτοπία
και συντάκτης του Εύπολις .
